1. Nhân tế bào vi khuẩn: Vi khuẩn thuộc loại không có nhân điển hình, nhân của tế bào vi khuẩn là một phân tử ADN xoắn kép dài khoảng 1mm, khép kín thành vòng tròn dạng xếp gấp. Nhân là nơi chứa thông tin di truyền của vi khuẩn.
2. Bào tương: Bào tương được bao bọc bởi màng bào tương bao gồm các thành phần như:
– Nước chiếm tới 80%, dưới dạng gel. Bao gồm các thành phần hoà tan như protein, peptit, acid amin, vitamin, ARN, ribosom, các muối khoáng Ca, Na, P,…
– Protein chiếm tới 50% khối lượng khô của vi khuẩn và khoảng 90% năng lượng của vi khuẩn để tổng hợp protein.
– Các enzym nội bào được tổng hợp đặc hiệu với từng loại vi khuẩn.
– Ribosom có nhiều trong bào tương.
– ARN có ít nhất 3 loại là ARN thông tin, ARN vận chuyển và ARN ribosom.
– Các hạt vùi: Đây là những không bào chứa lipit….
3. Màng bào tương: Màng bào tương bao quanh bào tương và nằm bên trong vách tế bào vi khuẩn.
Cấu trúc: là một lớp màng mỏng, tinh vi và chun giãn. Màng bào tương của vi khuẩn bao gồm 60% protein, 40% lipit mà đa phần là phospholipid.
4. Vách: Vách tế bào là bộ khung vững chắc bao bên ngoài màng bào tương. Vách được cấu tạo bởi đại phân tử glycopeptit, nối với nhau tạo thành mạng lưới phức tạp bao bên ngoài màng bào tương. Vách tế bào của các vi khuẩn Gram dương khác Gram âm
5. Vỏ của vi khuẩn:
– Vỏ của vi khuẩn hay là một lớp nhày lỏng lẻo, sền sệt, không rõ rệt bao quanh vi khuẩn. Chỉ một số vi khuẩn và trong những điều kiện nhất định vỏ mới hình thành.
– Vỏ vi khuẩn đóng vai trò bảo vệ cho một loại vi khuẩn dưới những điều kiện nhất định. Chúng có tác dụng chống thực bào.
6. Lông: Lông là những sợi protein dài và xoắn tạo thành. Nó là cơ quan vận động và không phải có ở mọi loại vi khuẩn. Mất lông vi khuẩn không di động được.
7. Pily: Pily cũng là cơ quan phụ của vi khuẩn như lông. Nó có thể mất đi mà không ảnh hưởng tới sự tồn tại của vi khuẩn. Pily có ở nhiều vi khuẩn Gram âm và một số loại vi khuẩn Gram dương.
Cấu trúc: Pily có cấu trúc như lông nhưng ngắn và mỏng hơn.
8. Nha bào: Nhiều loại vi khuẩn có khả năng tạo nha bào khi điều kiện sống không thuận lợi. Mỗi vi khuẩn chỉ tạo được một nha bào. Khi điều kiện sống thuận lợi, nha bào vi khuẩn lại nảy mầm để đưa vi khuẩn trở lại dạng sinh sản, như nha bào uốn ván…